Metaverse Nedir ?

Metaverse Nedir ? Bahar Üner Anahmias Metaverse’ e nasıl hazırlanacağız, bugünkü haliyle Metaverse, Metaverse’de muhtaçlık duyulabilecek meslekler ne olacak hakkında konuştu.

Metaverse Ekonomik Yarar Sağlar Mı ?

Üner, mevzuyla ilgili şu bilgileri verdi,

“Aslında Metaverse yani öte kozmosun temeli Neal Stephenson’ın 1992 yılında yazdığı “Snow Cash” kitabına dayanıyor. Neal Stephenson bundan 30 yıl evvel kitabında bahsetmiş bu sanal cihandan. Bugün ise dünya nüfusunun neredeyse üçte isinin olduğu Facebook ismini Meta diye değiştirince hepimizin gündemine oturan bir sözcük Metaverse. Herkes birinci sahiplenen olmak istiyor. Metaverse daha doğrusu Meta-universe arttırılmış gerçeklik ile sanal gerçekliğin insanların toplumsallaşması ve orada vakit geçirmesi için kurgulanan bir cihan.  Vaat edilene nazaran Metaverse’de yapabilecekleriniz gerçek dünyada yapabileceklerinizle hudutlu değil.  Bu kainatta vaat edilen; farklı bir kişi olarak var olabileceğiniz, hayallerinizi gerçekleştirebileceğiniz, para kazanabileceğiniz bir ortam. Hatta orada başka bir hayat kurup, öbür bir mesleğe sahip olup, oradan hiç çıkmayacağınız da söylevler ortasında. Toplumsal medyadan farkı kendi ekonomik parametrelerine sahip olması. Metaverse de kripto paralar kullanılıyor, NFT ler, blockchain teknolojisi kelam konusu. Bu nedenle yalnızca cümbüş değil, orada olmanın ekonomik bir getirisi de kelam konusu.

Metaverse Nedir ?

Metaverse Alanında Kimler Çalışabilir

Bugünü örnek verirsek toplumsal medyada 20-25 sene evvel düşünemeyeceğimiz iş tarifleri doğdu; içerik yöneticisi, kıssa anlatıcısı, toplumsal medya uzmanı, influencerlar. Bundan 25 sene evvel, giyinip, kuşanıp, hoş giyinip, fotoğraf çektireceksin, bol bol takipçin olursa, bol bol para kazanacaksın deseler, hepimiz kahkahayla gülerdik. İşte artık de borsa üzere, yükselen, alçalan NFT lerden bahsedilince başımız pek almıyor. Demek ki Metaverse de kendi iş tarifleri ve iş imkanları ile geliyor. Grafik tasarımcılarına, programcılara, yapay zeka ile uğraşanlara, öykü anlatıcılarına, hayal gücü yüksek insanlara, pazarlama ile uğraşanlara, fikir başkanlarına, Metaverse direktörlerine, Metaverse kurgucularına, Metaverse kıssa anlatıcılarına  muhtaçlık olacak.

Beyin – bilgisayar arayüzü gerçekleşirse, Beyin Bilimi ile uğraşan da çok beşere muhtaçlık olacak.Tabii, bunun yanı sıra bir sürü de işsiz olacaktır. Keyif odaklı ve vaktini nasıl geçtiğini anlamadığın Metaverse dünyasına kapılarak, büsbütün orada yaşayan, yalnızca tüketen, tüketen tipler. Bunlardan kimileri tahminen de tüketirken deneyim kazandığı için fenomen olmanın bir yolunu bulacaktır. Her ne kadar Facebook ismini Meta olarak değiştirip, hem olayı sahiplenip, hem de önder olmaya soyunsa da, temel durum farklı. Şu anda altyapı ve teknoloji dünyadaki milyarlarca insanın birebir anda avatarları ile girebileceği ve etkileşimde bulunabileceği düzeyde değil. Yani gerçek manasıyla Metaverse bugün hayatta değil. Ama Çin’de ve Amerika’da Kuantum Bilgisayarlar üzerine çalışmalar yapıldığını duyuyoruz. Sandığımızdan kısa müddette bu teknolojik sorun aşılacaktır.”

“Metaverse’e nereden girebiliriz” 

“Şu anda Metaverse dünyası hakkında bir fikriniz olması ve deneyimleyebilmeniz için size birtakım yerler önerebilirim: Sandbox Game, Axieinfinity,  Decentraland, Roblox. Bunlardan kimileri oyun platformları, kimileri ise kripto paralarla süreç yapabileceğiniz, hatta arazi alabileceğiniz yerler. Ama hepimizin konuştuğu ve birbirine geçilen ve his yaratan sanal dünyaların olduğu Metaverse bu türlü bir tecrübe değil. Metaverse ismi yeni olsa bile gençlerimiz, bilhassa oyun oynamayı seven gençlerimiz yıllardır bu türlü bir dünyayı deneyimliyorlardı. Minecraft diye bir oyunda kendi dünyalarını kurdular, çeşitli savaş oyunlarında kendi ortamlarını yarattılar. Yani bu yeni bir olay değil. Facebook Occulus VR gözlük firmasını 2014’de satın aldıktan sonra bu olaya yatırım yapmış oldu. Facebook’un nasıl büyük bir veriye sahip olduğu aşikar. Hepimizin lokasyon, arkadaş, hobi, iş, fotoğraf, görüntü, ses bilgisi onda. Reklam, pazarlama, siyaseti iktisat açısından kullanılabilen veriler bunlar.  Bir elimizde Facebook, bir elimizde Instagram, kucağımızda ise WhatsApp. Birinden kaçsak, başkasına yakalanıyoruz. Öbür yanda Google var. Arama motoru ve bize sağladığı sınırsız email platformuyla bilgilerimize sahip. Youtube’daki hareketlerimizden de neleri tercih ettiğimizi biliyor.

Hassas Eldivenler ve Tulumlar

Hiç bir şeyin parasız olmadığını görüyoruz. Kullandığımız tüm bu hizmetlerin ödemesini bilgimizle yapıyoruz. Bilgi güçtür.  Bu kadar çok bilgi ise muhteşem güçtür. Şimdi ise datamıza sahip olan bu muhteşem güçlü firmalar yeni bir dünyadan bahsediyorlar.  Bu dünyada ekonomik çıkar da olacak. Metaverse avatarlarımızı yaratarak gireceğimiz ve konserden konsere, cümbüşten cümbüşe koşacağımız, tahminen orada bir öteki meslek sahibi olacağımız, tahminen de hiç bir şey yapmayıp yalnızca sosyalleşeceğimiz, açıkçası vakit öldüreceğimiz bir ortam.

Keyfi tam alalım diye dokunmaya hassas eldivenler ve tulumlar da kelam konusu. Occulus VR gözlükleri deneyimleyenler oyunun içindeyken gerinden geleni bile hissettiğin Fantom hissinden bahsediyorlar. Demek ki bu dünyada görsel olarak 3 boyutlu sunulan şeyleri beynimiz gerçek zannedebilecek. Metaverse dediğimiz şey bugün itibariyle VR gözlüklerle ya da AR (Augmented Reality – Arttırılmış Gerçeklik) ile bize sunulan ekstra hizmet olarak karşımıza çıkıyordu. AR (Augmented Reality – Arttırılmış Gerçeklik) aslında uzun müddettir hayatımızdaydı. Telefonumuzla QR kodları okuyarak rezervasyon yapıyorduk, menüleri ellememek için masadaki QR kodla menüye bakıyorduk. Bu en kolayı. VR ise oyun oynarken taktığımız gözlükler. Oyunun içinde hissetmemizi sağlıyor. Öte yandan bana Metaverse‘den en çok yararlanacak dallar çok soruluyor. Açıkçası hepimiz Nike’ın, Gucci’nin, hatta son devirlerde Beymen’in bu dünyaya adım attığını duyuyoruz. Her gün yeni bir markanın bu bahiste çalışmalar başlattığını öğreniyoruz. Kimse geri kalmak istemiyor. Benim çalıştığım markalardan da bu hususta bana çok fazla soru geliyor.

Metaverse’te Ne Deneyimleyebiliriz ?

Ama görünen o ki “Eğitim ve Hizmet sektörü” Metaverse’den en çok yararlanacak dal olacak. Pandemiden sonra eğitim, alışveriş ve iş şekillerimiz hibride döndü. Hatta online daki kolaylıkları da ziyadesiyle benimsedik. Hizmet dalından örnek vermemiz gerekirse Metaverse hayatımıza girdiğinde birinci yapmak isteyeceğim şey Rio karnavalını deneyimlemek olabilir, hem de hiç o kadar uzağa gitmeden ya da o kadar para harcamadan. Extreme sporlar denilen adrenalin içeren sporlar için inanılmaz bir fırsat olabilir. Riske girmeden adrenalin salgılanması. Konuttan çıkmadan yalnızca Bungee Jumping için gidebileceğiniz bir merkez olsa gitmez miydiniz? Tahminen de artık bu tecrübelere ilişkin bir isim ve kategori bile olabilir: Meta-Heyecan.

En kolay yapılabilecek tahminen de  fiziksel olarak gitmek istediğimiz otelleri, gezmek istediğimiz yerleri sanal olarak büsbütün deneyimlemek. Şu anda birtakım oteller bunu 360 derece çeşit biçiminde yapıyorlar lakin gözlükle, lensle bağlanıp, gitmeden görmek ve hissetmek kusursuz olmaz mıydı?. Hatta tahminen de otelde sanal kalma daha uygun fiyata olur da, fizikî oda ayırtmayı artık hiç kimse tercih etmez. Bu durumda o kocaman otellere gerek kalır mı?

Başka bir alternatif Metaverse deneyimleme otelleri. İnsanoğlu ne kadar da olsa yemek içmek, bedenini hareket ettirmek ve doğal gereksinimlerini gidermek için Metaverse’den çıkmak zorunda. Metaverse Otelleri size bedeninizin gereksinimi olan her şeyi sunsa, hem de bedeniniz sıhhatini kaybetmeden. Siz de yatakta uzanarak tüm o sanal tecrübeleri yaşasanız. 1 haftalık, 1 aylık paketler sunulabilir. Hatta yaşadığınız Metaverse dünyasında 1 ay geçebilir, lakin siz yalnızca 1 gündür oteldesinizdir.

Restaurantlarda ise yiyip, yiyip kilo almamak en büyük hayalimiz değil mi? İşte sanalda bunu yapabiliriz. Gözümüz doyar, koku ve tat alma duyumuzu da beyin bilgisayar orta yüzleri ile halledeceklerini söylüyorlar. Elon Musk’ın firması Neurolink çok yakında beynimize taktığı çiple, biz o kocaman gözlükleri takmadan da beynimizi manipüle edebilecek. Bunun ismi da Meta-Doyum olabilir. Bugün ise AR teknolojisi ile masa üzerinde yemek üretim görüntüsü canlandıran restaurantlar var. Hem de uzakta değil, İstanbul’da. Gastronomi açısından ise ne yediğimizin izini sürebilmek, organikliğini tespit edebilmek değişik bir fikir olabilir. Sanal olarak yemek tanımlarını saniyeler içinde mükemmelce yapmak, puan kazanmak ve sonra da online sipariş vermek bir öteki farklı fikir olabilir. Meta-Tarif deriz ismine. Eğitimde ise alternatifler sınırsız; Einstein’dan Fizik dersi, Platon’la İdeoloji tartışmak, Elon Musk’la konuşma bahtı yakalamak, sayabileceğim bir kaç enteresan Eğitim fikri. Taş Devri’ni işlerken yerinde görmek, Kurtuluş Savaşı’nda Atatürk’ün yanında yer almak, hepsi de Hollywood sineması üzere mi geliyor? Meta-Eğitim.

Bazen siz de düşünmüyor musunuz? 

Hollywood mu bilimi takip ediyor, bilim mi Hollywood’u?

Benim pozisyon pazarlama ve dijital markalar. VR ve AR teknolojisinin pazarlamada kullanıldığı çok örnek var. Bunlar kullanılarak Metaverse’de en azından reklam vermek, promosyon yapmak, oyunlaştırarak bu ortamı kullanmak elimizde. Biraz hayal gücü ve bakış açımızı değiştirmek kâfi. İnsanların keyif için kendilerini bağlayıp, günlerce, haftalarca izole olacakları Metaverse otelleri çarçabuk adapte edilebilecek bir sistem. Ama üstte bahsettiğim, oyunlaştırma, dijital tasarım ve kodlama gerektiren Metaverse dünyaları için programlama yapabilen, 3 boyutlu modelleme yapabilen insanlara gereksinim olacak. Tahminen de bu işi yapan firmalar çıkacak.  Yine de bunun doğrusunu yapanı bulabilmek, keşfedebilmek gerekecek. Yani günün sonunda donanım ve vizyon koşul.

Metaverse’e nasıl hazırlanalım diye soruyorlar bana. 

Dünya şimdi Matrix sinemasındaki üzere deneyimlenebilecek Metaverse’e geçmedi. Birinci sefer bir yenilik tam manasıyla hayata geçmeden bizlere bu mevzuda vakit tanınıyor. O vakit biz de bu vakti öğrenme ile geçirelim. Gençler benim için çok kıymetli. Onlara teklifim programlama, grafik tasarım, 3 boyutlu modelleme, yapay zeka, beyin hakkında bilgi kazanmaları. Dünya kabuk değiştiriyor. Yenilikleri bilen, ve işine adapte edebilen insanlara gereksinim var. (BSHA – Bilim ve Sağlık Haber Ajansı)