ODTÜ projesiyle “Science Robotics” mecmuasının kapağında yer aldı

Üniversiteden yapılan açıklamaya nazaran, ODTÜ ROMER araştırmacılarından Doç. Dr. Erol Şahin, Doç. Dr. Ali Emre Turgut ve Doç. Dr. Hande Alemdar’ın proje grubunda yer aldıkları, milletlerarası ortaklarla, bal arılarının davranışlarının robotik ve yapay zeka teknolojileri kullanılarak gözlemlenip incelenmesini sağlayan bir robotik sistem geliştirdikleri Avrupa Birliği projesi “RoboRoyale”, konusundaki en seçkin mecmualardan Science Robotics mecmuasının kapağında yer aldı.

ODTÜ, Durham, Graz ve Çek Teknik Üniversitesi’nden araştırmacıların, 16 Ekim’de Science Robotics’te yayımlanan “İş Birliği Yapan Robotlarla Bal Arısı Davranışlarının Uzun Vadeli Otonom Takibi” başlıklı araştırma makalesinde, geliştirilen bu robotik sistemin topladığı çok sayıda bilgi ve bunların birinci tahlil sonuçları paylaşıldı.

GÖZLEM KOVANININ İKİ YÜZÜNÜN KAMERALARLA GÖZLENMESİ SAĞLANDI

Geliştirilen robotik sistem, doğal olarak dışarı çıkıp çiçeklerden yiyecek arayan bal arısı kolonisinin içinde yaşadığı, özel üretilmiş, duvarları saydam bir “gözlem kovanı”nın iki yüzünün kameralarla gözlenmesini sağladı.

Kameralardan biri kraliçeyi takip ederken başkası ise petekteki yavru, polen yahut balla dolu petek hücrelerini haritalandırdı. Arıların davranışlarını etkilememek için kızılötesi ışık altında yapılan yüksek çözünürlüklü kayıtlar, daha sonra çeşitli özelleştirilmiş yapay zeka algoritmaları tarafından tahlil edildi.

Graz Üniversitesi yerleşkesinde bulunan araştırma laboratuvarında ve bir gibisi ODTÜ ROMER’de çalışan, kraliçe arının emekçi arılarla etkileşiminin yüksek çözünürlüklü gerçek vakitli manzaralarını kaydeden bu sistemin günlük ürettiği 1,4 terabayt bilginin toplanması ve proje ortakları tarafından ayrıntılı tahliliyle koloninin ve kraliçenin davranışsal etkileşimlerinin ortaya çıkarılmasının, arı kolonisindeki toplumsal davranışların temellerinin anlaşılmasının yolu açıldı.

Bu robotik sistem, kovandaki çeşitli dataların anlık ve daima olarak, yüksek doğrulukta ve uzun mühletler boyunca toplanmasına birinci sefer imkan tanıdı. Bu dataların yapay zeka teknolojileriyle tahlili sayesinde arıların “Temel Davranışsal Ölçü” olarak da nitelendirilebilecek 23 farklı davranış kalıbına dair değişik sonuçlar raporlandı.

Buna nazaran, kraliçe arının kovan içerisinde petekler üzerinde gezinerek ayda yaklaşık 1,5 kilometrelik bir arayı katettiği, tertipli aralıklarla 1,5 saate kadar dinlendiği ve arı döneminin sonuna gelen ekim ayında dahi günde ortalama 187 yumurta bıraktığı üzere değişik bulgular yer aldı.

RoboRoyale projesi kapsamında toplanan bilgilerin önümüzdeki periyotta daha farklı tahlillerde de kullanılmasını öngören araştırmacılar, bu yeni sistemle, biyolojik sistemlerde davranış ve ekoloji alanlarındaki araştırmalar için robotik ve yapay zeka teknolojilerinin eşi görülmemiş formda bilgi teminine imkan sağladığını ortaya koydu.

Proje takımı, gelecekte bu dijital sistemleri, öbür kıymetli hayvan ve bitki çeşitlerine genişleterek karmaşık ekosistemleri daha güzel anlamanın yolunu açmayı planlıyor.

https://www.science.org/doi/10.1126/scirobotics.adn6848″