Cumhurbaşkanı Erdoğan, ülke ziyaretleri dönüşü gazetecilerin sorularını yanıtladı

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Suudia Arabistan’da ve Azerbaycan’da katıldığı doruklar sonrası, dönüş yolundaki uçağında gazetecilerle konuştu.

Sorular, mevzu başlıkları ve yanıtlar şu halde oldu:

ESAD’LA ALAKALAR HAKKINDA KONUŞTU

Erdoğan, Suudi Arabistan ve Azerbaycan ziyaretleri dönüşünde uçakta gazetecilere yaptığı açıklamada, “Ben hâlâ Esad’dan umutluyum. Bir ortaya gelip Suriye-Türkiye ilgilerini inşallah yoluna koyalım diye hâlâ umudum var” dedi ve ekledi:

“Çünkü bizim Suriye-Türkiye ortasındaki terör yapılanmalarını yok etmemiz lazım… Suriye’nin toprak bütünlüğünü tehdit eden biz değiliz. Suriye’nin toprak bütünlüğünü terör örgütü PKK/PYD/YPG başta olmak üzere teröristler tehdit ediyor. Suriye’nin toprak bütünlüğünü birçok ülkelere dağılmış Suriyeliler de tehdit etmiyor. Esad bunun farkına varıp ülkesinde yeni bir iklimi başlatacak adım atmalı ve ülkesine sahip çıkmalıdır.”

Erdoğan bölgedeki “Yanı başlarındaki İsrail tehdidi bir masal değil. Etraftaki ateşin istikrarsız topraklarda süratle yayılacağı unutulmamalıdır” diye konuştu.

Erdoğan, Esad ile ortalarındaki hukuku yine ihya edilmesinin bölgeyi çok ziyadesiyle rahatlatacağını kaydetti.

GAZZE’DEKİ VAHŞETE DEĞİNDİ

Riyad ve Bakü’ye gerçekleştirdiği ziyaretleri tamamladığını anımsatan Erdoğan, Riyad’da düzenlenen İslam İşbirliği Teşkilatı-Arap Birliği İkinci Fevkalâde Ortak Tepesi’ndeki konuşmasında, Gazze ve Lübnan’daki soykırıma değindiğini hatırlattı. 

Acil ateşkes ilanının kıymetine vurgu yapan Cumhurbaşkanı Erdoğan, bölgeye acil besin ve ilaç yardımı yapılması gerektiğini de belirtti. Erdoğan, “Malumunuz İsrail üzerindeki baskıyı canlı tutmak ve memleketler arası hukuk temelinde bu ülkeye karşı zorlayıcı önlemler alınması için ağır uğraş gösteriyoruz. İsrail mezalimine dünyada en güçlü yansıyı veren, bu mevzuda ticaretin durdurulması dahil en somut adımı atan ülke hiç tartışmasız Türkiye’dir. Gazze’ye gönderilen insani yardım ölçüsünde da en üstte yeniden biz varız.” dedi

52 ÜLKENİN İMZALADIĞI TEKLİF HAKKINDA KONUŞTU

 52 ülke ve 2 memleketler arası kuruluşun takviyesini alan, İsrail’e silah ve mühimmat sevkiyatının önlenmesini öngören teşebbüsüne değinen Cumhurbaşkanı,  “Bu teşebbüsümüze dair mektubumuzu geçtiğimiz günlerde Birleşmiş Milletler Genel Kurulu Güvenlik Konseyi Dönem Başkanı ve Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri’ne ilettik. Riyad’daki tepemizde de tüm teşkilat ve Arap Birliği üyelerini mektubumuzu imzalamaya davet eden bir karar alındı. Ülkemizin, katliamın durdurulması için attığı adımlardan ve insani yardım uğraşlarından sitayişle bahsedildi.” dedi. 

İKİLİ GÖRÜŞMELER GERÇEKLEŞTİRDİ

Zirvede Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman’la ikili görüşmeler gerçekleştirdiğini belirten Erdoğan, görüşmenin “verimli geçtiğini” söyledi.

Ayrıca Ürdün Hükümdarı Abdullah ve Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas’ın yanı sıra Katar, Birleşik Arap Emirlikleri, Lübnan, Irak, Gana, Burkina Faso, Çad, Gine Bissau, Senegal ve Maldivler devlet, hükümet başkanı ve diğer yetkililerle de temas ve görüşmeler yaptığını söyleyen Erdoğan, şöyle devam etti: 

“Ziyaretimin ikinci ayağında Bakü’de düzenlenen Dünya Başkanları İklim Doruğu’na katıldım. Şahsıma ve heyetime gösterilen hüsnükabulden dolayı tepeye mesken sahipliği yapan Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev kardeşime bu vesileyle tekrar teşekkür ediyorum. Birleşmiş Milletler çatısı altındaki en değerli iklim aktifliği olan tepeye, 80 ülke devlet ve hükümet başkanı düzeyinde iştirak etti. Dorukta beklentinin en yüksek olduğu müzakere başlığı, iklim değişikliğinin finansmanıydı. Özellikle gelişmekte olan ülkelerin muhtaçlık duyduğu mali kaynağın ne halde oluşturulacağı ele alındı.” 

“2009’da Danimarka İklim Tepesi’nde açıklanan yıllık 100 milyar dolarlık iklim finansmanı gayesinin, 2025 yılı sonrası için teyidi ve ek düzeneklerle desteklenmesini değerlendirdik. Doruğa hitabımda, ülkemizin iklim değişikliğiyle çaba yolundaki çabalarını anlattım. Global iklim eğilimine katkı sunmaya devam edeceğimizi vurguladım. Eşim Emine Erdoğan’ın teşebbüsleriyle başlatılan ve kısa müddette global ölçekte bir projeye dönüşen Sıfır Atık Hareketi’nin kıymetini tabir ettim. Ayrıyeten ağaçlandırma, su yönetimi ve yenilenebilir güç başlıklarında kaydettiğimiz ilerlemelere işaret ettim. Yenilenebilir güçte Avrupa’da 5’inci, dünyada 11’inci sırada yer alıyoruz.” 

11 Kasım’ı “Milli Ağaçlandırma Günü” ilan ettiklerinin üzerinde duran Cumhurbaşkanı Erdoğan, vatandaşlarla birlikte “milyonlarca fidanı” ekeceklerini söyledi.

Erdoğan, önderler tepesinde birçok mevkidaşıyla ikili görüşmeler gerçekleştirdiğini, bu kapsamda İngiltere Başbakanı Keir Starmer, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Moldova Cumhurbaşkanı Maia Sandu, Karadağ Cumhurbaşkanı Yakov Milatoviç ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile yüz yüze istişare ettiklerini söyledi.

Bu görüşmelerde ikili ve bölgesel hususları önderlerle konuştuğunu belirten Erdoğan, her iki tepede de alınan kararların iyi olmasını temenni etti. Cumhurbaşkanı, hem Suudi Arabistan hem de Azerbaycan’a nazik mesken sahiplikleri hasebiyle teşekkür etti. 

İKLİM KRİZİNE DEĞİNDİ

Cumhurbaşkanı Erdoğan, bir gazetecinin, Türkiye’nin 2053’e kadar sıfır emisyon maksadına ait sorusu üzerine, şu cevabı verdi: 

“İklim problemi dünyanın önünde bulunan en kritik tespitlerden biri. Savaşları, çatışmaları, göçleri ne kadar önemsiyorsak bu soruna de tıpkı ciddiyetle yaklaşıyoruz. Türkiye’de hükümet olarak bu hususta ilgili bakanlıklarımızla ne üzere önlemler alabileceğimizin üzerinde ısrarla duruyoruz. Dünyamızın hudutlu kaynaklarını en verimli formda kullanmak ve insanlık olarak yüzyıllar boyunca gelişim göstererek oluşturduğumuz medeniyetimizi çok farklı bir düzeye getirebilmek için önlemlerimizi aldık, alıyoruz ve almaya devam edeceğiz. Türkiye olarak bu mevzuyu önemsiyor ve üzerimize düşeni yapmak için azami uğraş gösteriyoruz. Ama yalnızca bizim ya da beraberimizdeki birkaç ülkenin uğraşlarıyla bu probleme esaslı ve kalıcı tahlil bulmak mümkün değil. 

Organize hareket etmeli, bu sorunun yükünü daima birlikte omuzlamalıyız. Birtakım ülkeler iklim değişikliği ile eksiksiz çaba ederken, kimileri kar hırsıyla alınması gereken önlemleri görmezden gelir, hatta çevreyi daha fazla kirletmeye kalkışırsa bu sorunun üstesinden gelemeyiz. Toplumların en küçük ünitesi ailelerden başlamak üzere, kurumlar, kuruluşlar, mahallî idareler, sivil toplum, ülkeler ve memleketler arası kuruluşlara kadar maksada odaklanmış ve farkındalığı yüksek bir seferberlik haliyle bu global sorunu aşabiliriz. Bilhassa de iklim değişikliği ile çaba konusunda kâfi kaynağa ve imkana sahip olmayan ülkelerin de çabaya iştirakini sağlamak için finansman, teknoloji transferi ve kapasite gelişimi değerlidir.” 

Sıfır atık teşebbüsünün değerinin her geçen gün daha çok anlaşıldığını belirten Erdoğan, bu teşebbüsün yaygınlaştırılması ve bir hayat üslubuna dönüşmesi için çaba gösterdiklerini söyledi. Etraf ve iklim hassasiyetlerinin en üst seviyede olduğunu ve o denli kalacağını vurgulayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Biz önlemlerimizi şu ana kadar nasıl aldıysak, bundan sonra da almaya devam edeceğiz.” dedi. 

TRUMP’A SESLENDİ, OCAK’I BEKLEDİĞİNİ SÖYLEDİ

Trump ile yüzyüze görüştükten sonra gelecek ilgiler hakkında yorum yapacağını söyleyen Erdoğan, mevzu hakkında şu açıklamayı yaptı:

“Şu anda Sayın Trump’ın kabinesi nasıl oluşacak, nasıl bir kabine ortaya çıkacak bunları görmemiz gerekiyor. Bir de Sayın Trump’ın kabinesi, benim kabinemdeki arkadaşlarla yapacakları görüşmelerle birbirlerini çok daha yakından tanıyacak, bilecek ve ona nazaran de adımlarımızı inşallah atacağız. Bu noktada lider yardımcıları ve dışişleri bakanları kıymet arz ediyor. Bu bakanlarımız bir ortaya gelmek suretiyle birbirlerini tanıyıp, istişare edecekler. Temennimiz odur ki, Türkiye ile Amerika Birleşik Devletleri ortasında çok daha farklı bir süreç başlamış olsun. Elbet iki ülke ortasında fırsatlar her vakit mevcuttur. Bu fırsatları kıymetlendirme iradesi ve iki ülkeye de kazandıracak adımların atılması temel beklentimizdir. Biz mevzuya, her başkanın yaptığı üzere ülkemizin çıkarları perspektifinden yaklaşıyoruz. Trump idaresi, ekonomiyi öncelikli maksatlarından biri olarak görüyor. Türkiye de stratejik coğrafik pozisyonu ve genç nüfusu ile yatırım fırsatları sunan bir ülke. İki ülke ortasında ticaret hacminin artırılması ve yatırımların teşvik edilmesi için yeni fırsatlar oluşturabiliriz. Bilhassa güç, altyapı ve teknoloji alanlarında yeni işbirliklerini geliştirmemiz mümkün.” 

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “Temennimiz odur ki; Trump bu periyot bölgeye yönelik çok daha farklı adımlar atsın. Zira vakit zaman verilen iletiler bizi kaygılandırabiliyor. Onun için de ocak ayını bir görmemiz lazım.” dedi. 

ELON MUSK SORUSUNA KARŞILIK VERDİ

Bir gazetecinin sorduğu “Elon Musk ile ortada sırada görüşür müsünüz? Bunun yanında Türkiye’nin uzaya gitme çalışmaları olsun, teknoloji ile ilgili çalışmaları olsun bu noktada global düzlemde Türkiye’yi neler bekliyor?” sorusu üzerine şöyle konuştu: 

“Bu kampanyada Elon Musk, Sayın Trump’ın yanında yer aldı. Bizi burada ilgilendiren bahis Musk’ın uzay ve teknoloji alanında çalışan bir iş insanı olması… Kendisi teknolojiyi yakından takip eden ve birtakım önemli teknolojik adımları da atan bir isim. Türkiye’de kendisiyle bu hususla ilgili bir görüşme yaptık. Son Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda Türkevi’nde kendisiyle görüştüğümüzde çocuğunu da yanına almış ve Türkevi’ne o denli gelmişti. Türkevi’ndeki görüşmemizde de samimi bir havada görüşmeyi yaptık. Türkiye’nin teknoloji alanında attığı atılımlar, dünyanın dikkatini çekiyor. Teknoloji tek başına ilerleyeceğiniz bir alan değil, kesinlikle kimi işbirliklerine gereksiniminiz oluyor. Bu alanda işbirliği fırsatlarının doğması halinde Musk ile de adımlar atılabilir. Elon Musk, Sayın Trump yönetiminde hangi alanda vazife alacak, hangi alanda aldığı vazifeyle Sayın Trump’a veyahut da Amerika idaresine yararı olacak bunu vakit içerisinde göreceğiz.” 

‘TRUMP’LA İLGİLER, BİDEN İLE KARŞILAŞTIRALAMAZ’

Erdoğan, Donald Trump’ın ABD Başkanı olarak seçilmesinin, bölgesel savaş ve İsrail işgali tehdidini ne oranda azalttığına ait soru üzerine, şunları anlattı: 

“Bana bu hususla ilgili tespitler için biraz erken üzere geliyor. Trump, vazifesi Biden’dan teslim alsın bakalım. Periyot teslimden sonra yeni periyotta ne üzere adımlar atacak, bunu o vakit göreceğiz. Temennimiz odur ki; Trump bu periyot bölgeye yönelik çok daha farklı adımlar atsın. Zira vakit zaman verilen iletiler bizi kaygılandırabiliyor. Onun için de ocak ayını bir görmemiz lazım. Ocak ayından itibaren ne üzere adımlar atılacağını bence o vakit göreceğiz. Kendisiyle seçilmesi sonrası nasıl birkaç gün içerisinde görüşüp konuştuysak, bundan sonraki süreçte de bu temaslarımızı tıpkı formda gerçekleştireceğimize inanıyorum. Zira geçmişte Trump ile görüşmelerimiz, Biden ile mukayese edilemeyecek derecede fazlaydı. İnşallah bu devirde de bu adımları en hoş biçimde atarız ve hem Amerika Birleşik Devletleri hem Türkiye buradan yararlı çıkar.” 

‘ÇİN TEHDİDİ’ HAKKINDA KONUŞTU

Cumhurbaşkanı Erdoğan, “ABD’nin liderliğindeki Batı, İkinci Dünya Savaşı’ndan sonraki kurulu nizam için Çin ve Rusya’yı tehdit olarak görüyor. Rusya ve Çin’in İsrail ve Gazze konusundaki tavrını nasıl değerlendiriyorsunuz?” sorusuna şu yanıtı verdi:

“Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in, Rusya Devlet Lideri Putin’in ne üzere halleri olacak bunları vakit bizlere gösterecek. Bu işin en ülkü şahidi vakittir. Bizler de bunu takip etmek durumundayız ve takip edeceğiz. Ona nazaran de ne üzere hal takınıyorlar, ne üzere adım atacaklar göreceğiz. Zira bunlar artık dünyada çok kıymetli pozisyona gelmiş olan ülkeler. Hasebiyle biz de artık onları takip edeceğiz. Çin ve Rusya, İsrail’in bu taarruzlarının haksız ve hukuksuz olduğuna ait açıklamalar yaptı. Akınların sonlandırılıp mevzunun diplomasi yoluyla çözülmesi noktasında beyanları da bulunuyor. Birleşmiş Milletler tabanında başlattığımız, İsrail’e silah ve mühimmat sevkiyatının durdurulması için önlem isteyen ortak mektup teşebbüsümüze Rusya ve Çin imza verdi, bu kıymetli bir adımdır. Zira İsrail’e bu silah ve mühimmat sevki devam ettiği surece İsrail daha saldırgan hale gelecek. İsrail’in durdurulmadığı her gün Filistin ve Lübnan’daki insani tablo biraz daha ağırlaşıyor. İnsani yardımların kesintisiz ulaşımının sağlanamadığı her gün beşerler ilaçsızlık, açlık, susuzluk ve vahşice taarruzlar nedeniyle ölüyor.” 

‘BAŞLIKTA KESİNLİKLE İSRAİL VAR’

Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Arap ülkeleri ve Türk devletlerine yönelik İsrail konusunda daha faal rol alınması” davetine en fazla takviyenin hangi ülkeden geldiğine ait soru üzerine, İsrail’in Gazze soykırımına giriştiği günden bu yana herkesi katliamların ve ölümlerin karşısında olmaya davet ettiklerini hatırlattı. 

Görüştükleri tüm ülkelerle gündem başlıklarından birinin kesinlikle İsrail’in Filistinlilere yönelik zulmü olduğuna dikkati çeken Erdoğan, şöyle devam etti: 

“Zulmün karşısında olmak için insan olmak kafidir. Hangi lisanı konuştuğunuz, hangi inanca sahip olduğunuz, derinizin ya da saçınızın, gözünüzün rengi değil insani bedellere sahip olup olmadığınız kıymetlidir. Maalesef kimi Batılı ülkelerin idarelerinden bunu göremedik. Çırpınan Filistinli çocukların feryatları karşısında yürekleri titremeyenlerle ortak bir paydada buluşmamız çok güç. Hastanelerin, ambulansların vurulduğunu gördüklerinde buna isyan etmeyenler, bunu olağan görüp ‘İsrail’in kendini savunma hakkı var’ kılıfıyla bu cürmü örtmeye çalışanlardan zulme karşı duruş beklemek hayalcilik olur. 

Arap ülkeleri ve Türk devletleri ile insanlık ittifakını genişletmek, tek ses ve tek yürek olduğumuzu göstermek için çalışıyoruz. Bir ve bir arada birebir maksatla ve birebir tonda bu zulme karşı seslerimizi yükseltmemiz gerekiyor. Kaybedilen vakti çoğaltmadan bunu yapmak ise daha da değerli. Davetimiz somut adımları içeriyor. Mesela Milletlerarası Adalet Divanı’nda bir hukuk uğraşı başladı, ona güçlü dayanak değerli. Filistin devletinin tanınması için çabalamak bir öbür somut adım. İki devletli tahlil olmadan bölgeye huzur ve barışın gelmesi mümkün değildir. İsrail’e yönelik ticari kısıtlamalar ve ambargolar da yeniden öbür bir uğraş biçimi. Diplomatik baskının artırılması için İsrail’i her alanda köşeye sıkıştıracak faal bir diplomasi ortaya konulması da önemli. Büyük bir insanlık imtihanının ortasındayız. Bu imtihandan geçmek insanlık ittifakının modülü olmakla mümkün. Yoksa tarih İsrail’in yanında duranları da zulme sessiz kalanları da yargılayacaktır.”